Một hợp đồng vận chuyển theo chuyến (voyage charter party) chở hàng từ hai cảng bốc là Surabaya (SBA) và Semarang (SMR), dỡ hàng tại hai cảng Việt Nam là Đà Nẵng (DNG) và Hải Phòng (HPG) quy định: “Thông báo sẵn sàng” (Notice of Readiness – NOR) bằng văn bản được đưa cho người giao hàng, người nhận hàng trong ngày làm việc, vào giờ hành chính. Thời hạn bốc, dỡ hàng bắt đầu tính từ 13:00 nếu NOR đưa trước hoặc vào 12:00 trưa và tính từ 08:00 sáng ngày làm việc hôm sau nếu NOR đưa sau 12:00 trưa”.
Tại hai cảng bốc và dỡ hàng thứ nhất (SBA và DNG), tàu đưa NOR như thường lệ, nhưng tại cảng bốc hàng thứ hai (SMR) và cảng dỡ hàng thứ hai (HPG) tàu không đưa NOR. Tại hai cảng này, tàu phải chờ đợi một thời gian vì không có sẵn cầu cảng (bến cảng) để bốc, dỡ hàng. Việc tính toán thời gian thưởng phạt cho hai cảng SBA và DNG không có vấn đề gì nhưng đối với hai cảng SMR và HPG, chủ tàu xác định thời điểm bắt đầu tính thời hạn làm hàng (commencement of laytime) từ thời điểm tàu đến cảng (vessel arrival) và cho rằng không cần đưa NOR tại các cảng SMR và HPG.
Người thuê vận chuyển cho rằng hợp đồng quy định như nêu trên có nghĩa là NOR phải được đưa lại tất cả các cảng bốc và dỡ chứ không phải chỉ đưa ở cảng bốc thứ nhất và cảng dỡ thứ nhất (SBA và DNG), nhưng chủ tàu không chấp nhận và trả lời rằng không cần phải đưa NOR tại các cảng bốc dỡ thứ hai (SMR và HPG). Với quy định trong hợp đồng như trên về đưa NOR và thực tế tàu đã phải chờ cầu cảng một thời gian (tại SMR và HPG), câu hỏi đặt ra là có phải đưa NOR tại các cảng SMR và HPG không và thời điểm bắt đầu tính thời hạn làm hàng (laytime) tại các cảng này từ khi nào.
Trả lời: Nếu hợp đồng quy định như trên, chỉ phải đưa NOR tại cảng SBA và DNG mà không cần phải đưa tại các cảng bốc, dỡ thứ hai (SMR và HPG). Sở dĩ như vậy là vì khi tàu đến cảng bốc và dỡ thứ nhất (SBA và DNG), người thuê vận chuyển biết rằng tàu đã bắt đầu thực hiện nghĩa vụ nêu trong hợp đồng và họ có trách nhiệm tiếp tục theo dõi hành trình của tàu để thu xếp việc bốc và dỡ hàng ở các cảng tiếp theo. Thời hạn bốc dỡ hàng tại các cảng thứhai sẽ được bắt đầu tính khi tàu đến cảng (vessel arrival). Trường hợp người thuê vận chuyển muốn tàu đưa NOR ở cảng bốc và cảng dỡ thứ hai thì phải nêu rõ trong hợp đồng bằng cách thêm vào quy định nêu trên nhóm từ “ở mỗi cảng bốc, dỡ hàng”. Có thể để ở ngay đầu câu (hoặc ở một vị trí thích hợp khác), chẳng hạn như: “ở mỗi cảng bốc/dỡ hàng, Thông báo sẵn sàng bằng văn bản được đưa cho…”.
Cần lưu ý là nếu không quy định việc đưa NOR tại cảng bốc và cảng dỡ thứ hai hoặc không có thoả thuận về thời điểm bắt đầu tính thời hạn bốc/dỡ hàng tại cảng bốc và cảng dỡ thứ hai thì thời hạn bốc/dỡ hàng bắt đầu tính từ khi tàu đến cảng trong trường hợp cảng bị ùn tàu (congestion) hoặc tính từ khi tàu cập cầu cảng nếu có cầu cảng trống, sẵn sàng tiếp nhận tàu. Nếu có từ hai cảng bốc/dỡ hàng trở lên thì cũng áp dụng như trên./.
Ngô Khắc Lễ
